ZamVisão Mozambique

Aanleiding

Zamvisão bevordert een alomvattende aanpak voor het aanpakken van de veelzijdige en onderling verbonden wateruitdagingen in de provincie Zambézia. Deze aanpak is bedoeld om effectieve strategieën, oplossingen en combinaties voor het waterbeheer en de ruimtelijke ontwikkeling te vinden. De dynamiek van belangrijke fysieke processen zoals die van rivieren, regen, de zee, zoutwaterintrusie en landerosie liggen aan de basis van de visie. Een belangrijke uitdaging is overstromingsbestendigheid. Tijdens extreme overstromingen verbinden de wateren van verschillende rivieren zich en stromen ze uit in dezelfde laaggelegen zones. Deze situatie werd meermaals waargenomen tijdens de overstromingen tussen 2015 en 2023, resulterend in overstroomde gebieden die zich over honderden kilometers uitstrekten. In hoger gelegen heuvelachtige gebieden, waaronder die rond de stad Mocuba, kunnen overstromingen zich snel ontwikkelen, erosie veroorzaken en gevaarlijke stroomcondities creëren. Naast overstromingsproblemen zijn er watertekorten tijdens drogere perioden van het jaar door onvoldoende capaciteit voor wateropslag en wateraanvoer.

Visie

De Zambezi-vallei beschikt over overvloedige natuurlijke hulpbronnen. Naast verschillende mijnbouwmogelijkheden bieden de overvloedige waterbronnen een enorm potentieel voor de ontwikkeling van waterkracht, landbouwontwikkeling en rijke natuurgebieden (inclusief een Ramsar-gebied). De regio is strategisch gelegen aan het stroomafwaartse einde van rivieren, heeft een uitgebreide kustlijn en biedt infrastructuur voor transport over land, lucht en water. De belangrijkste steden Quelimane en Mocuba zijn goed gepositioneerd om als economische knooppunten te fungeren en beide steden hebben geschikte gebieden die ruimte bieden voor uitbreiding.

Leidende principes van de workshop waren:

• Begrip van de waterdynamiek en de kenmerken van het landschap van regionaal tot stedelijk niveau.
• Rekening houden met de behoeften, capaciteiten en middelen van belangrijke belanghebbenden.
• Waterbeheer en ruimtelijke ordening op elkaar afstemmen.
• Rekening houden met het heden en de toekomst.

Deze aspecten werden besproken, in kaart gebracht en vormden de basis in de zoektocht naar kansen om de omstandigheden voor levensonderhoud, economie en natuur te verbeteren.

Uitwerking

In de regionale visie werden landschapskenmerken en dominante waterstromen tijdens zowel normale omstandigheden als tijdens overstromingen geanalyseerd, om zo verschillende soorten interventies te identificeren op regionaal, stedelijk en gemeenschapsniveau. Strategieën en specifieke interventies werden verkend voor vier landschapszones die vergelijkbare kenmerken en uitdagingen delen: Het heuvelland, Langs de Zambezi, de Laaglanden en de Kust, en de Steden Mocuba & Quelimane. De strategiën zijn onderling verbonden door hun invloed op de waterdynamiek tussen deze landschappen. Ze functioneren in harmonie om de overstromingsbestendigheid te vergroten en het watergebruik in de hele regio te optimaliseren.

Binnen de stedelijke centra zoals Mocuba en Quelimane wordt voorgesteld om overstromingsbestendige infrastructuur en stedelijke ontwikkeling te realiseren en het hele jaar door watervoorziening te waarborgen. Dit wordt gedaan door gebruik te maken van de waterprocessen in de omliggende landschappen door het beschermen van natuurlijke hulpbronnen, door gebruik te maken van de natuurlijke waterstromingspaden van de regio, door het bevorderen van gemeenschapsbewustzijn en zelfvoorziening, en door het sturen van toekomstige ontwikkelingen naar geschikte locaties die passen binnen de waterbeheerstrategie.

Vervolg

Technische en coördinatieondersteuning

Een centraal onderdeel van ZamVisão is de geïntegreerde systeembenadering die hydrologische processen verbindt van regionaal niveau tot gemeenschapsniveau, en die rekening houdt met omstandigheden en processen in het landschap, de sociaal-economische omstandigheden, de industrie, het transport en de natuur. Het waarborgen van projectimplementaties in de regio op een goed gebalanceerde, geïntegreerde manier vereist voortdurende aandacht voor de diverse drijfveren en betrokken functies in het systeem. Om deze reden werd aanbevolen dat een programmacoördinatie-team wordt opgericht dat de verbinding onderhoudt tussen de verantwoordelijke autoriteiten en hen technisch advies geeft.

Institutionele inbedding

De Directie voor Waterbeheer (DNGRH) van het Ministerie van Openbare Werken (MOPRH) heeft het wettelijke en formele mandaat om Geïntegreerd Waterbeheer (IWRM) uit te voeren via zijn regionale waterbesturen, de ARA's. Deze organisaties zijn de kernorganisaties om de resultaten van ZamVisão verder te brengen. Belangrijke partnerorganisaties op nationaal niveau zijn het Ministerie van Milieu (MICOA), het Nationaal Instituut voor Irrigatie (INIR), het Nationale Wegenagentschap (ANE) en het Nationaal Instituut voor Rampenbeheer (INGD). Op regionaal niveau moeten de provinciale departementen en gemeentelijke raden nauw betrokken worden, aangezien zij de leidende verantwoordelijke organisaties worden wanneer projecten verschuiven naar lokale stedelijke of landelijke doelstellingen.

Het mogelijk maken van de systeembenadering

Een cruciale volgende stap is om de resultaten van ZamVisão op de agenda's van relevante ministeries, financieringsinstellingen en partijen uit de privésector te brengen om het belang ervan te erkennen, huidige plannen en beleidsmaatregelen te coördineren en te integreren, en ondersteuning en financiering aan te vragen voor de gezamenlijke ontwikkeling van een geïntegreerd plan.