Water + Gebiedsontwikkeling

Quickscan Beykoz, Istanbul

Met de ontwikkeling van de Quickscan Beykoz is een eerste stap gezet richting de geïntegreerde bescherming en ontwikkeling van de Riva vallei in Beykoz, een deelgemeente van Istanbul. Regelmatig geteisterd door overstromingen van de Riva Deresi was de deelgemeente al een tijd op zoek naar een oplossing voor de steeds nijpender waterproblematiek.

Aanleiding

In de metropoolregio Istanbul hanteren de lokale Water Autoriteiten veelal een technische oplossing bij het verbeteren van de onveilige situatie in de valleien rond de stad: kanalisatie van de rivieren en beken in een standaard beton-/stortsteenprofiel, gericht op verbetering van de hydraulische afvoer.

Nieuwe benadering

Deze oplossingen verbeteren weliswaar de veiligheid, maar gaan tegelijkertijd ten koste van de waardevolle natuurlijke en economische kwaliteiten en potenties binnen de valleien. Ook de Riva vallei stond dit lot te wachten… Protesten vanuit het gebied wisten het kanalisatieproject echter stil te leggen, en ruimte te scheppen voor een nieuwe benadering.

Beykoz heeft de potentie om zich te ontwikkelen tot de groene long van de metropool Istanbul

Naast het borgen van de waterveiligheid zet het plan een stap richting integrale gebiedsontwikkeling. Samen met stakeholders uit het gebied werd een alternatieve, duurzame waterstrategie ontwikkeld, waarin meer ruimte aan de rivier wordt gegeven. Deze geïntegreerde aanpak gaat verder dan alleen het technische; oplossingen voor de waterproblematiek worden ontwikkeld in samenhang met nieuwe plannen voor de revitalisatie van het landbouwgebied én met de verdere ecologische en recreatieve ontwikkeling van het stroomgebied van de Riva.

Van technische standaardoplossing naar een integraal landschappelijk alternatief: grotere gebruikswaarde en verbondenheid met omgeving

Aanpak

In een geïntegreerd proces zijn professionals vanuit verschillende Turkse overheidsinstanties samengebracht in multidisciplinaire workshops. De revitalisatie van het landbouwgebied, de ecologische en recreatieve ontwikkeling van de bossen en een nieuwe stad met jachthaven aan het water zijn gekoppeld aan de wateropgave. De daaruit volgende kansen voor hoogwaardige landbouw, bijzondere stedenbouwkundige projecten en de toeristische industrie, overstijgen de grenzen van de deelgemeente.

Resultaat

Alternatieve waterstrategie

De Quickscan omvat een pallet aan maatregelen welke in verschillende combinaties worden toegepast om de veiligheid in een Q500 situatie –de Turkse norm- te garanderen. In gebieden zonder kwetsbare functies worden periodieke overstromingen geaccepteerd. Bovenstrooms en in zijdalen wordt het water vastgehouden. In droge tijden dienen deze bekkens tevens voor irrigatie van het lager gelegen landbouwgebied.

Rivierverruiming

Waar nodig wordt het profiel asymmetrisch verruimd met behoud en verbetering van de ecologische en recreatieve kwaliteiten. Tenslotte wordt op strategische plekken een alternatieve route aan het water geboden met groene bypasses, welke normaliter in agrarisch gebruik zijn en alleen in extreme situaties mee-stromen.

Links: technische oplossing (kanalisatie met stortsteen en beton) Rechts: geïntegreerde oplossing

Partners

Geïnspireerd door de resultaten van het IABR Atelier Istanbul in Arnavutköy, zocht de Gemeente Beykoz in 2012 contact met H+N+S Landschapsarchitecten en de IABR. Na wederzijdse verkenningstochten, waarbij de Turkse delegatie onder de indruk raakte van het Nederlandse Ruimte voor de Rivier Programma , kreeg H+N+S Landschapsarchitecten de opdracht tot coördinatie van het ontwerpend onderzoek naar mogelijke alternatieven. Aan het onderzoek werkt de Gemeente Beykoz zelf mee, DSI en Iski, het Belgische architectenbureau 51N4E en de Nederlandse experts Taminiau, Oliemans en Baran.

Vervolg

De voorlopige resultaten van de Quickscan zijn gepresenteerd tijdens IABR–2014–URBAN BY NATURE–in Rotterdam. In 2016 zal de volgende fase van het project plaatsvinden. De deelgemeente heeft hiervoor een akkoord gesloten met DSI, de Turkse Rijkswaterstaat. Een eerste stap is het verder uitwerken van de alternatieve waterstrategie.

INHOUDELIJKE BIJDRAGE

Voormalig medewerkers Inge Kersten en Astrid Bennink