Slenk + Bosrand

Natuur- en recreatiewinst Hollandse Hout middels ondiepe ontgronding

Hollandse Hout is ontworpen als bosbuffer tussen Lelystad en het ooit geplande bedrijventerrein Oostvaarders. Ondanks ruim 40 jaar ontwikkeling is het bos relatief jong, donker en weinig afwisselend. Oostvaarders daarentegen heeft zich ontwikkeld tot natuurgebied van internationale allure. Hollandse Hout kan niet langer achterblijven.

Aanleiding

Lagen de Oostvaardersplassen en de Hollandse Hout tot nu toe met de rug naar elkaar, in de huidige ontwikkelingsvisie voor het gebied maakt de Hollandse Hout deel uit van de multifunctionele buitenring van de Oostvaardersplassen. Hier, net buiten het Natura 2000 gebied, zou in de toekomst een groot deel van de bezoekers opgevangen moeten worden en ook het echte ‘Oostvaardersplassen-gevoel’ te ervaren moeten zijn.

Voor de populierenvakken van het bos is recent een kap- en verjongingsplan opgesteld zodat de ontwikkeling naar een gedifferentieerder bos kan worden voortgezet. Wanneer we de buitenring-ambitie en het kap-plan combineren is de vraag op welke wijze de kwaliteiten van de Hollandse Hout en de Oostvaardersplassen beter op elkaar betrokken kunnen worden. Hieronder zijn de drie componenten van de Oostvaardersplassen weergegeven: 1.Kern 2.Binnenring 3.Buitenring

Een nieuwe slenk, binnen de structuur van verouderde populierenvakken, brengt natuur- en recreatiewinst

De relatie tussen de Oostvaardersplassen en Hollandse Hout kan worden versterkt door binnen het bosgebied meer openheid, mantel-/zoomvegetaties te ontwikkelen en meer natte milieuomstandigheden te creëren. Met de aanleg van een slenk wordt een duurzame basis gelegd voor de gewenste aanvullende milieucondities. Een slimme ondiepe ontgrondingsstrategie kan de financiële motor vormen voor het natuurontwikkelingsproject.

Aanpak

Tijdens een werkatelier met Staatsbosbeheer, gefaciliteerd door H+N+S, is een inrichtingsschets gemaakt voor de Hollandse Hout, gericht op het realiseren van natuur- en recreatiewinst voor het bosgebied ten zuiden van de Torenvalkweg. Hierin zijn de randvoorwaarden en uitgangspunten op het gebied van landschap, ecologie, recreatie, delfstoffenwinning en houtopbrengst verwerkt. Vervolgens heeft H+N+S deze schets uitgewerkt in een plankaart.

Hoofdlijnen

De ruimtelijke basis voor de nieuwe ontwikkelingen wordt gevormd door de structuur van de populierenvakken en de bestaande padenstructuur en open ruimtes daarlangs. Voor een financieel haalbaar plan (met voldoende ruimte voor zandwinning) dat tevens invulling geeft aan natuurdoelstellingen, is een optimaal profiel van de slenk ontwikkeld. Binnen deze context is een slenk met hoge natuur- en belevingswaarde ontworpen.

De inrichtingsschets vertaald in een plankaart

Resultaat

Hoofdstructuur

Het ontworpen principeprofiel heeft een gemiddelde breedte van ca. 84 meter. Hierbij kan een flauwe en een steile oeverzone worden uitgegraven om de basis te leggen voor de gewenste milieudifferentiatie. Op dit asymmetrische basisprofiel kan zich vervolgens een slenk met rijke natuurwaarden ontwikkelen. Er zal zich zowel een zonrijke als schaduwrijke bosrand ontwikkelen met de bijbehorende mantel-en zoomvegetaties. Er zullen zich brede oever- en moerasplantenzones ontwikkelen, overgaand in een zone met ondergedoken waterplanten. Aan de andere oever is juist sprake van een steil, afkalvend talud met weer andere ontwikkelingsperspectieven.

In aansluiting op de gebruikszonering binnen de Hollandse Hout wordt in het oostelijk deel een recreatiestrand gekoppeld aan de slenk en wordt in zuidwestelijke richting het natuurontwikkelingsprogramma dominanter. Om het recreatieve medegebruik te faciliteren wordt voorzien in bruggen en observatiehutten.

Het noordoostelijke beginpunt heeft een afwijkend profiel. De slenk loopt rond een eiland, dat de functie krijgt van vogeleiland. De verbindende bosvaart is geïnspireerd op het profiel van het smalste bosriviertje in Nederland; de Luts, die loopt van Balk naar de Fluessen in Friesland. Deze bosvaart voegt bijzondere ecologische en recreatieve waarden aan de slenk toe.

Vervolg

Eind januari (2016) is begonnen met de eerste werkzaamheden voor het realiseren van de slenk in Hollandse Hout. Staatsbosbeheer streeft ernaar het project dit jaar af te ronden.