Buitenplaats + Woonwerk-landschap

Landschapsvisie Arnhems Buiten

Van een afgesloten werkomgeving naar een uitnodigend en toegankelijke ‘buitenplaats’ waar gewerkt, gewoond en gerecreëerd kan worden. Dat is de ambitie voor de geleidelijke transformatie van het voormalige KEMA-terrein naar ‘Arnhems Buiten’, prachtig gelegen op de grens van stuwwal en rivierenlandschap aan de westzijde van Arnhem.

Aanleiding

Het KEMA-terrein is vanaf de dertiger jaren van de vorige eeuw aangelegd op een voormalig landgoed, als een bedrijvenpark in de meest letterlijke zin van het woord. In de loop van de jaren is het terrein uitgebreid tot aan de rivier en hebben ook andere bedrijven zich op het terrein gevestigd. Daarmee is de oorspronkelijke samenhang verloren gegaan en is de parkachtige sfeer niet meer overal voelbaar.

Moderne buitenplaats

Ondanks de bijzondere historische waarde van de bebouwing en de landschappelijke setting is het aanzien ‘sleets’ geworden. Door het  terrein open te stellen en door te ontwikkelen tot moderne buitenplaats ontstaat de mogelijkheid om het park een flinke landschappelijke impuls te geven en kunnen ook de ecologische en recreatieve betekenis worden vergroot.

De oorspronkelijke ontwerpprincipes van het KEMA-terrein hebben als inspiratie en leidraad bij de herinrichting gediend

Arnhems Buiten manifesteert zich als unieke nieuwe buitenplaats in de landgoederenzone van de Veluwezoom, omdat het als enige de verbinding maakt tussen stuwwal en rivier. De aanwezige hoogteverschillen worden hierbij maximaal benut. De oorspronkelijke ontwerpprincipes van het KEMA-terrein en de aanwezige landschappelijke kwaliteiten hebben als inspiratie en leidraad gediend bij de herinrichting. Zo is de bestaande ‘footprint’ van maximaal 10% bebouwd oppervlak gehandhaafd, loopt het parklandschap door tot aan de voet van de bebouwing en is de vormgeving van de gebouwen terughoudend ten opzichte van het parklandschap.

KEMA-terrein omstreeks 1960

Aanpak

Lange adem

De transformatie van Arnhems Buiten is een zeer geleidelijk proces. Eén van de deelgebieden -Mariëndaal- is inmiddels ontwikkeld, andere deelgebieden komen later aan snee. Omdat de samenhang tussen architectuur en parklandschap zo wezenlijk is in dit plan, wordt dit in ieder deelgebied integraal ontwikkeld. Zodra er voornemens voor nieuwbouw zijn worden ook inrichtingsplannen gemaakt voor het omliggende parklandschap.

Beeldkwaliteit

De landschapsvisie biedt een helder kader voor de beeldkwaliteit op het hoogste schaalniveau en geeft de belangrijkste ontwerpprincipes voor de deelgebieden weer. H+N+S is verantwoordelijk voor de verdere uitwerking van ieder deelgebied, onafhankelijk van programma en architect. Daarmee wordt een goede uitvoering van het gedachtengoed van de landschapsvisie geborgd.

Landschapsvisie Arnhems Buiten

Resultaat

Oriëntatie op de omgeving

Met de ambitie het Arnhems Buiten open te stellen wordt een oriëntatie op de omgeving belangrijk. Het eens zo introverte landgoed wordt door een heldere landschappelijke structuur van Slijpbeek met beboste steilrand verbonden met de omgeving. Oude zichten vanaf het landgoed op de omgeving worden in ere hersteld en  de randen van het park gemarkeerd en krijgen uitnodigende entrees.

Geheel en delen

Arnhems Buiten wordt gezien als één landgoed met een eigen identiteit, die bepaald wordt door de vormgeving van heldere randen, een set ontwerpprincipes die opgesteld zijn op basis van de stijlkenmerken van het KEMA-terrein en een eenduidige huisstijl. Binnen dat geheel zijn vier deelgebieden te onderscheiden met een eigen karakter, dat vooral bepaald wordt door ligging, landschappelijke ondergrond en geschiedenis.

Het kema-gedachtengoed als inspiratie

Ieder gebouw een eigen groene ruimte, parklandschap dat doorloopt tot aan de voet van het gebouw, optimaal gebruik maken van het relief, samenhangende architectuur met een sober karakter die zich onnadrukkelijk opstelt ten opzichte van de parkomgevin. Een greep uit de sterke en tijdloze KEMA-stijlkenmerken, die opnieuw gebruikt worden bij de ontwikkeling van Arnhems Buiten.

Enkele stijlkenmerken KEMA-terrein: reliëf, paden, beplanting, vista's, intricacy

Bouwen zonder buitenruimte

In de toekomst zal Arnhems Buiten een gemengd woon-werklandschap worden. De mooie parkomgeving biedt de mogelijkheid te bouwen met slechts ‘architectonische buitenruimte’ (loggia’s, veranda’s, balkons etc.) , waardoor een goede verweving kan ontstaan tussen parklandschap en architectuur. Treden, muurtjes, terrassen en veranda’s ‘bemiddelen’ dan tussen gebouw en maaiveld, geheel volgens de KEMA-principes.

Mariëndaal

In 2014 is het hoofdgebouw van Tennet gerealiseerd op Mariëndaal. Tegelijkertijd is niet alleen de directe buitenruimte mee-ontworpen, maar is een vernieuwingsplan voor heel Mariëndaal opgesteld. Landschappelijke inpassing van 250 parkeerplaatsen op maaiveld, een wandeling en een oplossing voor waterberging waren onderdelen van de opgave.