Gebiedsvisie buitengebied en dorpen Den Bosch

Aanleiding

Voor het buitengebied en de dorpen van ‘s-Hertogenbosch is door Arcadis | Over Morgen en H+N+S landschapsarchitecten in opdracht van (en in nauwe samenwerking met) de gemeente ‘s-Hertogenbosch een gebiedsvisie opgesteld, waarin ontwikkelingsrichtingen en opgaven voor de toekomst zijn verkend. Deze gebiedsvisie is tot stand gekomen vanuit een bottem-up aanpak en vormt een bouwsteen die zal dienen als inspiratiebron in het proces op weg naar de uiteindelijke Omgevingsvisie voor ‘s-Hertogenbosch. Dit betekent dat er aan de gebiedsvisie zelf geen juridische status wordt toegekend, maar dat de denkrichtingen vooral als aanzet tot discussie dienen voor de visievorming voor het Bossche buitengebied en de dorpen.

De gebiedsvisie voor het buitengebied en de dorpen maakt onderdeel uit van vier gebiedsvisies (Brede binnenstad, Wijken binnen de ring, Wijken buiten de ring en Het buitengebied en de dorpen) die zijn uitgewerkt in het kader van de omgevingsvisie. Het buitengebied speelt een sleutelrol als het gaat om het faciliteren van wateropgaven, landschapsontwikkeling, ruimte om te recreëren en vormt een contrast ten opzichte van de dynamische stad. Het doel van de gebiedsvisies is om een integraal document te ontwikkelen, waar zowel partners, ondernemers, ontwikkelaars en bewoners door worden geïnspireerd. Om inzicht en samenhang te creëren in de historische ontwikkeling, huidige situatie en toekomstige opgaven en ontwikkelingen. De omgevingsvisie vormt vervolgens de kapstok voor (nieuw) beleid.

Visie

Deze gebiedsvisie kwam tot stand in een interactief proces met de bewoners van het buitengebied en de dorpen. Er zijn diverse avonden en middagen georganiseerd om in gesprek te gaan over actuele en toekomstige kwesties. Op een online participatieplatform kon gereageerd worden op vragen en stellingen. Met de opbrengsten en resultaten is de gebiedsvisie verder aangescherpt en aangevuld.

Deelgebieden

Het landschap van ’s-Hertogenbosch is rijk en divers, en wordt sterk bepaald door de ligging op de overgang van hoog naar laag, van droog naar nat, van zand naar klei. Toch is de landschappelijke onderlegger op hoofdlijnen onder te verdelen in drie deelgebieden:

• De Groenblauwe delta
• Het Grootschalige kleilandschap
• Het Kleinschalige zandlandschap

Denkrichtingen

De uitdaging is om alle opgaven die op het buitengebied en de dorpen af komen, bij te laten dragen aan een aantrekkelijk en betekenisvol landschap. Dit lukt niet zomaar en het vraagt om een strategie die richting geeft, maar ook voldoende ruimte vrij laat om de dynamiek van het landelijk gebied te laten floreren. Onze benadering bestaat uit drie denkrichtingen die samen bijdragen aan een hoge landschappelijke kwaliteit:

1. Bodem, water & cultuurhistorie leidend voor de ontwikkeling van het landschap
2. Vitale dorpen en werklocaties met een sterke identiteit
3. Stad, dorpen en land betekenisvol verbonden

'S-Hertogenbosch: stad en dorpen van het landschap'

Wanneer de drie denkrichtingen als bodem, water, cultuurhistorie, stad en dorpen en verbindingen op elkaar worden geprojecteerd ontstaat een samenhangend stadslandschap met sterke verbindingen. Juist door grenzen te markeren en contrasten op te zoeken worden de kwaliteiten van ’s-Hertogenbosch als stad, de dorpen en het landschap verder ontwikkeld. Daarbij zijn stad, dorpen en landschap duidelijk van elkaar gescheiden, maar ook goed met elkaar verbonden.

De parels

Uniek aan ’s-Hertogenbosch is de hoge stedelijke kwaliteit die direct aan een hoge landschappelijke kwaliteit grenst. Een duidelijk contrast tussen oude en nieuwe stedelijke gebieden en het direct daaraan grenzende natuur- en cultuurlandschap. Onderdeel van dat hoogkwalitatieve landschap zijn de dorpen en linten van Bokhoven, Haverleij, Engelen, Kruisstraat, Nuland, Heeseind en Vinkel. De kwaliteiten van het buitengebied komen steeds meer onder druk te staan. Het buitengebied benut de ontwikkelingen en initiatieven die de komende jaren op ’s-Hertogenbosch afkomen, door deze kwaliteiten te behouden, waar nodig te herstellen en waar mogelijk verder te ontwikkelen. Dit doen we onder het motto Linie2029. Deze op de historische linie van 1629 geïnspireerde lijn vormt een aaneenschakeling van parels in het buitengebied die ’s-Hertogenbosch herkenbaar maken als stad en dorpen van het landschap.

Vervolg

Deze gebiedsvisie biedt een basis voor verdere uitwerking in de Omgevingsvisie voor de gemeente in 2040 en het behoud en de ontwikkeling van het buitengebied en de dorpen van ’s-Hertogenbosch.