Nieuws

Veenmobiel maakt onzichtbare grondwaterstromen zichtbaar

29 maart 2023
Friesland

Veenmobiel maakt de grondwaterstromen onder de Friese bodems zichtbaar en demonstreert de knelpunten en oplossingen voor het watersysteem van Friesland in tijden van klimaatverandering.

Op woensdagochtend 15 februari is de veenmobiel door Peter de Ruyter (Peter de Ruyter Landschap), Jan van Rijen (Wetterskip Frysân) en Jandirk Hoekstra (H+N+S Landschapsarchitecten) feestelijk gepresenteerd tijdens een bezoek van Minister Hugo de Jonge aan Groningen. ’s Middags werd de veenmobiel gedemonstreerd aan (water)gedeputeerde Douwe Hoogland van de Provincie Fryslân en aangeboden aan de junior-dijkgraaf Merel Teslaar en dagelijks bestuurslid Frank Jorna van Wetterskip Fryslân.

De veenmobiel laat het reliëf zien dat de verschillende soorten bodems in Friesland vormen. Aan de zijkant zitten waterbakken, die zichtbaar maken hoe hoog het grondwater in de verschillende gebieden staat. Door middel van een regensimulator en kleppen en pompen wordt getoond wat de effecten van klimaatverandering (intense regenval, lange droge perioden) voor het grondwaterpeil en de grondwaterstromen betekenen.

Principedoorsnede met belangrijkste grondwaterstromen (rood = zout, blauw = zoet) en hoe ze samenkomen ter hoogte van de diepe veenpolders (bron: BOVI, Wetterskip Fryslân 2022)

De veenmobiel maakt het onzichtbare grondwater zichtbaar en laat zien hoe dit voor Fryslân belangrijke onderdeel van het watersysteem in de verschillende gebieden - in samenhang - werkt. De hoogte van het grondwater bepaalt hoe we het land kunnen gebruiken. Het grondwater zit verborgen in de Friese klei-, veen- en zandbodems, waarbij vanuit het hoger gelegen zandgebied zoet grondwater richting het lager gelegen veenweidegebied stroomt. Tegelijkertijd stroomt er vanuit de Waddenzee zout grondwater naar het vasteland van Fryslân. Een deel van het zoute grondwater stroomt richting het veenweidegebied. Onder andere de manier waarop we water al dan niet gaan vasthouden in de diepe veenpolders bepaalt hoe klimaatbestendig het Friese watersysteem in de toekomst zal zijn.

De veenmobiel is een vervolg op het veenatelier gewijd aan de toekomst in het Friese veengebied in het kader van de manifestatie Places of Hope in 2018. Hij kwam tot stand dankzij de Anita Andriesenprijs 2021 en met bijdragen van Wetterskip Fryslân en het Ministerie van BZK. In hechte samenwerking tussen landschapsarchitecten Peter de Ruyter en Jandirk Hoekstra, bijgestaan door waterdeskundigen Jan van Rijen (Wetterskip) en Johan Medemblik (van Hall Larenstein) en ontwerpers van de Reuringsdienst uit Eindhoven is de veenmobiel gerealiseerd.