Moes + Tuin
Het nieuwe Parkpaviljoen in het centrum van de Hoge Veluwe is in de zomer van 2019 geopend. Het Park heeft behoefte aan verse, lokale producten voor in het nieuwe Parkrestaurant. Dit leidde tot een moestuin even verderop, bij de Boerderij de Pampel. In een boskamer ligt nu een intieme ruimte die ook voor bezoekers toegankelijk is. Het ontwerp houdt rekening met oorspronkelijke landschappelijke structuren maar ook met zichtassen, schaduwwerking en een diversiteit aan gewassen.
Het Parkrestaurant NP de Hoge Veluwe wil werken met eigen, lokaal geproduceerde producten en ingrediënten op de menukaart. Zo ontstond de wens voor een moestuin in de buurt van het nieuwe Parkpaviljoen, voor verse groenten, fruit en kruiden in de keuken. Een bestaande open boskamer gelegen achter boerderij De Pampel is de aangewezen plek. De Pampel is van oorsprong een oude landbouwenclave die ooit plaats bood aan een schaapskooi en kwekerij, bouw- en weiland, hakhout en erven.
HOE ONTWERP JE EEN MOESTUIN IN EEN BOSRIJK GEBIED?
De moestuin ligt wat verscholen in een kamer in het bos, welke enerzijds rugdekking en beschutting maar ook de nodige schaduw biedt. Voor veel lekkere, zoete producten heeft de moestuin zon nodig. Daarom ligt deze centraal in de kamer. Om de moestuin heen ligt een boomgaard. De randen van de kamer worden benut met heesters (bessen) en fruitbomen die beter tegen schaduw kunnen.
Als eerste stap is een cultuurhistorische analyse gedaan voor het projectgebied en directe omgeving. De moestuin ligt op de overgang van hoog (zand) naar laag (lemig), en werd vroeger al gebruikt voor agrarische doeleinden. De landbouwenclave nestelde zich in de beschutting van een sikkelduin van stuifzand. In het ontwerp worden de oude orthogonale structuren van de landbouwenclave benadrukt. Deze vormen een bewust beoogd contrast met de wilderige en ronde vormen van het omliggende bos en de Kröller-Müller tuin. Ook is rekening gehouden met de aansluiting op De Pampel, nu aan de achterzijde in gebruik als woonhuis voor één van de boswachters. De moestuin wordt daarom niet vanuit de voormalige boerderij maar via een zij-ingang ontsloten, waardoor de bezoeker eerst langs het bos wordt geleid voordat hij via een doorkijkje de moestuin vindt.
In het ontwerp wordt rekening gehouden met zowel de behoefte van de keuken als de ervaring van de bezoeker. De productie vindt niet alleen plaats in de moestuin zelf, maar ook in de eromheen gedrapeerde fruitgaard en de verrijkte bosrand. In de bosrand is een hoog wildkerend hek opgenomen, waardoor het wegvalt tegen de begroeiing. Een hoog hek is nodig om vraat van het roodwild (reeën en herten) tegen te gaan. De moestuin is zo ontworpen dat er rotatieteelt kan plaats vinden, zodat de bodem niet uitgeput raakt, en dat het eenvoudig mogelijk is om de tuin op- en af te schalen, afhankelijk van de behoefte. Een modulaire opzet voorziet hierin.
De toegang voor bezoekers is gelegen aan de Oude Houtkampweg, een historische laan van voor de tijd van de oprichters, welke ooit Otterlo en Hoenderloo verbond. In het eerder door H+N+S opgestelde Totaalplan is deze oude laan opnieuw geactiveerd door deze de functie van fiets- en wandelverbinding te geven. Aan de andere zijde van de tuin, bij de dienstingang tot de Beeldentuin van het KMM, is een dienstingang voorzien. Zo blijft deze functionele ingang gescheiden van de publiekstoegang. De moestuin ligt wat verscholen, maar voor de oplettende fietser is er net genoeg zicht. Een fraaie entreepoort moet de bezoeker attenderen op de tuin. Dichterbij komend ontvouwt zich langzaam de moestuin, wat de verrassing vergroot. Verderop in de moestuin ligt een kas (die de mogelijkheid biedt om andere producten te telen). Een kunstwerk tussen de fruitbomen nodigt bezoekers uit om verder de kamer in te gaan, en is een verwijzing naar de dichtbij gelegen beeldentuin. Als het entreehek open is kan de moestuin zelf, als kamer in de boskamer, afgesloten worden zodat bezoekers toch van de tuin kunnen genieten zonder bij de gewassen te komen. De moestuin wordt onderhouden door vrijwilligers van NP De Hoge Veluwe.
Het Park heeft ondertussen zelf samen met de vrijwilligers van NP De Hoge Veluwe de aanleg ter hand genomen. De eerste paar veldjes van de moestuin zijn ondertussen gerealiseerd. Als de moestuin een succes blijkt te zijn zal deze gefaseerd aangelegd worden.
