waterbeheer + werelderfgoed
Het Werelderfgoed Kinderdijk is het icoon van het Nederlandse waterbeheer. Het historische molenlandschap staat sinds 1997 op de werelderfgoedlijst van Unesco en is een bijzonder natuurgebied. Kinderdijk is een gewilde bestemming voor bezoekers vanuit de hele wereld. De gebiedsvisie vormt de basis voor versterking van de ontvangstkwaliteit en duurzame instandhouding van dit erfgoed.
De Stichting Werelderfgoed Kinderdijk (SWEK) is verantwoordelijk voor het dagelijks beheer van het Werelderfgoed. Dit betreft zowel het behoud van de cultuurhistorische waarden als de ontvangst van de grote aantallen bezoekers. Het behoud van het erfgoed is op orde. De molens staan er fier bij en de kades en boezems zijn gevrijwaard van grote storende ontwikkelingen.
De ruimtelijke inrichting van het entreegebied vormt een grote beperking voor de verdere verbetering van de bezoekersontvangst. Het ontbreekt aan goede voorzieningen en heldere routing. Verder komen veel bezoekers alleen even vanaf de openbare weg naar de molens kijken, terwijl het gebied veel meer te bieden heeft. Deze niet-betalende bezoekers dragen niets bij aan de instandhouding van het Werelderfgoed.
Water vormt verbindende schakel in bezoek aan Kinderdijk
Water vormt een verbindende schakel op alle schaalniveaus. Het vervoer over water draagt bij aan de bijzondere ervaring van een bezoek aan Kinderdijk. Vanuit de regio is het een ideale manier om het gebied te bereiken. Het water biedt de mogelijkheid de bezoekcapaciteit uit te breiden op basis van de bestaande infrastructuur. Op het tussenniveau is er de ontdekking van het centrum van Alblasserdam en het entreegebied van Kinderdijk als complementaire polen.
H+N+S heeft deze visie opgesteld in samenwerking met Beek en Kooiman Cultuurhistorie. Op het gebied van de molenerven heeft Landschap en Erfgoed Zuid-Holland een bijdrage geleverd. De studie werd begeleid door een projectgroep, waarin naast de opdrachtgever ook de RCE, waterschap Rivierenland, Provincie Zuid-Holland, gemeente Molenwaard en Alblasserdam en de Natuur- en Vogelwacht zitting hadden.
In het toekomstbeeld dat de gebiedsvisie schetst, wordt het aantal bezoekmolens uitgebreid van één naar drie. Deze molens worden ontsloten via het water. Het entreegebied wordt opnieuw ingericht en biedt ruimte voor de bouw van een nieuw bezoekerscentrum. Daarnaast wordt in de visie voorgesteld de Lekkerlandse Lage Boezem en zijn molen te herstellen, wat kansen geeft voor natuurontwikkeling, educatie en recreatie.
Op de Middelkade en aangrenzende Waterschappen zijn de verschillende paden en routes gebundeld: voor fietsers, voetgangers en boten van de SWEK. Deze ‘centrale as’ legt de landschappelijke én functionele verbinding met de omgeving: de steigers van de Waterbus en de cruiseschepen aan de Lekdijk met het entreegebied, daarna verder in oostelijke richting met de Alblasserwaard en de Alblas.
De beide bergboezems én de poldergebieden vormen de flanken van de centrale as. In de bergboezems staat de kwaliteit van de natuur en de rust voorop. Bij uitbreiding van de bezoekmogelijkheden wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van de bestaande bebouwing en infrastructuur: de molens en het water.
Het entreegebied aan de Lekdijk is de meest dynamische zone binnen het Werelderfgoed. Het is in de loop van de eeuwen telkens weer aangepast aan de nieuwste inzichten rond het waterbeheer. Hier wordt het moderne waterbeheer onderdeel gemaakt van het bezoek aan kinderdijk. Een nieuwe terreininrichting en bezoekerscentrum dragen bij aan de verbetering van de bezoekersontvangst.
Het belangrijkste uitgangspunt voor de inrichting van het entreegebied is het herstel van de Middelkade, die de verbinding vormt tussen Lek en molenlandschap. De huidige bebouwing wordt verwijderd. Het nieuwe bezoekerscentrum krijgt een plek aan de Middelkade, in de Achterwaterschap, waarbij zichtlijnen over het water intact blijven.
De logistieke knoop van het parkeren en de routes wordt ontward door het parkeren grotendeels te reduceren en vervoer over water te promoten. De verbinding met Wisboomgemaal aan de andere zijde van de Achterwaterschap wordt verbeterd door een aantrekkelijker wandelroute of brug.
De gebiedsvisie heeft gediend als basisdocument voor een prijsvraag voor het ontwerp van het bezoekerscentrum. Deze prijsvraag is gewonnen door de jonge Haagse architecten Dorus Meurs en Michael Daane Bolier (M&DB ARCHITECTEN) in samenwerking met ARUP Nederland, met het plan 'Levend erfgoed in de 21e eeuw'.
Op 4-2-2016 is bekend gemaakt dat door bijdrages van provincie Zuid-Holland, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, regionale ondernemers en de Bankgiroloterij de financiering voor de bouw van het bezoekerscentrum rond is en gestart kan worden met de realisatie van het bezoekerscentrum.
Gebiedsvisie Kinderdijk wordt door het RCE gezien als praktijkvoorbeeld voor erfgoed in de ruimtelijke ordening.
Lees meer
