Gastvrije Waaldijk

Aanleiding

Waterschap Rivierenland is bezig de noordelijke Waaldijk tussen Nijmegen en Gorinchem te versterken. De dijk is opgedeeld in een aantal dijktrajecten waar verschillende teams of allianties aan werken. De Gastvrije Waaldijk is een overstijgend inrichtingsconcept dat toegepast wordt op alle dijktrajecten. Hiervoor is een samenwerkingsovereenkomst gesloten tussen de provincie Gelderland, Waterschap Rivierenland en de gemeentes Nijmegen, Overbetuwe, West Betuwe, Neder-Betuwe, Tiel en Lingewaard. H+N+S werkt mee aan een aantal dijktrajecten Wolferen-Sprok (WOS), Stad Tiel, Tiel-Waardenburg (TIWA) en Wolferen-Tiel in de gemeente Neder-Betuwe (NeBe).

Concept

In 2021 is er een masterplan opgesteld door OKRA Landschapsarchitecten. In dit masterplan is een toolbox opgezet voor de herinrichting van de dijkweg en de belevingspunten. Op dit masterplan is door de projecten voortgebouwd en is verder uitgewerkt in een samenwerking tussen de ontwerpers vanuit de verschillende trajecten.

H+N+S (Combinatie de Betuwse Waard, dijktraject WOS) en VeenenbosenBosch (Graaf Reinald Alliantie, dijktraject Gorinchem-Waardenburg; GOWA) hadden hierin het voortouw omdat deze twee trajecten als eerst uitgevoerd zouden worden. De andere dijktrajecten zullen deze verdere uitwerkingen ook toepassen. Hiertoe heeft collegiale afstemming plaatsgevonden met Sweco, RHDHV, OKRA, de provincie Gelderland en de diverse beheersorganisaties vanuit de betrokken gemeenten.

Weginrichting

Het hoofdidee is een a-symmetrisch profiel met aan de rivierzijde een betonnen band (de Waalband) en aan de andere zijde een band van grasbeton. De Waalband benadrukt de lange lijn van de Waaldijk en vestigt de aandacht op de rivier en de uiterwaarden. Op sommige plekken wordt de Waalband verbreed tot boulevard, van 0.40m naar 1.20m. Boulevards worden met name toegepast bij dorpskernen. Ze zorgen voor verbinding tussen de dorpskern en de rivier en nodigen uit voor een ommetje.

Uitwerking

Belevingspunten

De belevingspunten komen voort uit de Waalband en hebben een schegvorm. Deze vorm loopt mee in de stroomrichting van de rivier. De belevingspunten zijn herkenbaar en eenduidig vormgegeven. Er staan een bank, fietsnietje, en soms een Waalzuil op. Ook kan er een aansluiting met een dijktrap worden gemaakt om vanaf het belevingspunt de uiterwaarden in te kunnen lopen. Op sommige plekken is het maatwerk, afhankelijk van wat er al stond of waar behoefte aan is. Zo kan er gekozen worden om het belevingspunt uit te breiden met een extra fietsnietje of bank, of kan er een picknickbank toegevoegd worden. De bank is gemaakt van gerecyclede meerpalen. De bank is zo geplaatst dat hij buiten de obstakelvrije zone staat, maar dat er nog wel te weinig ruimte is om uitgenodigd te worden tot parkeren met de auto.

Waalzuil

De Waalzuil, uitgevoerd in cortenstaal, vormt een verticaal accent wat de plek markeert en informatie over de plek draagt. De zuil is tweezijdig met aan één zijde de naam WAAL als beeldmerk uitgelaserd en een lijn die het verloop van de Waal vormt vanaf de grens bij Duitsland tot voorbij Gorichem. De kruisende bruggen zijn uitgespaard. Dit zorgt voor oriëntatie, maar is ook technisch noodzakelijk om voldoende sterkte te houden in de zuil. In de uitgelaserde gleuf wordt een markeringsbout geschroefd die de locatie van de Waalzuil aangeeft op het traject. Op de andere zijde is een informatiepaneel geschroefd met het verhaal van de Waal of een ander verhaal dat vanuit de gemeente aangedragen kan worden. De maatvoering en hoe hoog het paneel wordt gehangen is afgepast op leesbaarheid voor verschillende doelgroepen waaronder mindervaliden in een rolstoel.

De technische uitwerking en productie van het meubilair en de Waalzuil wordt verzorgd door Streetlife.

Resultaat

Wolferen-Sprok

Het dijktraject Wolferen-Sprok is ruim 13 kilometer lang en opgedeeld in 7 clusters. De eerste clusters zijn in 2021/2022 uitgevoerd en de laatste in 2024. Eerst zijn de belevingspunten aangelegd in beton als onderdeel van de werkzaamheden en uitvoering van de dijkversterking. Vervolgens is het meubilair erop geplaatst. In het najaar van 2024 is het project feestelijk geopend en zijn ook alle belevingspunten voor dit traject opgeleverd.