Landschapsplan dijkversterking Wolferen - Sprok

Doel

De dijkversterking kan voor de omgeving rond de dijk een grote impact hebben. Zo wordt de dijk niet alleen hoger, maar vooral ook breder. Om deze impact te beperken en de dijk als een markant element zo goed mogelijk opnieuw te integreren in de bestaande situatie, waren voor het ontwerp drie hoofdprincipes relevant:

1. Het landschap raakt de dijk
2. Een groene en compacte dijk
3. Een continue dijk

Deze drie principes vormden de uitgangspunten voor de meeste ontwerpkeuzes langs de dijk, rekening houdend met de waterveiligheidseisen.

Visie

De dijk bestaat in het profiel uit twee delen: de hoofdvorm van de dijk (in het algemeen als waterkering bekend) en de steunberm van de dijk, die binnendijks aangebracht is om de waterdruk tegen de dijk bij hoogwater te compenseren.

1 Het landschap raakt de dijk

Om de impact van het dijkontwerp te beperken wordt het gebruik van het omringend landschap op de berm toegelaten en waar mogelijk doorgetrokken tot aan de teen van de dijk. Zo zijn bijvoorbeeld in het beplantingsplan beplantingsstructuren hersteld of kunnen agrariërs de grond als weide of akkerland (blijven) benutten. Inpassing van de stabilteitsberm met een flauw overgangstalud maakt dit mogelijk.

Er zijn recreatieve voorzieningen op de dijk geplaatst om het gebruik van de dijk voor iedereen toegankelijk te maken en houden. Deze recreatieve laag is onderdeel van het Programma Gastvrije Waaldijk, dat projectoverstijgend ca. 60 km dijk, tussen Gorinchem en Nijmegen, door een eenduidige inrichting met elkaar verbindt.

Daarnaast gaat dit principe ook over het behoud van cultuurhistorische elementen, bijvoorbeeld het behoud en de inpassing van dijkhuizen of waardevolle beplantingsstructuren.

2. Een groene en compacte dijk

In het ontwerpproces is er in samenwerking met geotechnisch specialist Fugro onderzocht hoe de dijk zo compact mogelijk vormgegeven kan worden. Zo zijn de steunbermen zo kort en laag als mogelijk geworden om de impact op de omgeving te beperken en de markante hoofdvorm van de dijk te benadrukken. Om dezelfde reden zijn de taluds van de dijk zo steil als mogelijk vormgegeven. Hierdoor wordt de ervaring ‘over het landschap te zweven’ als je over de dijk gaat behouden en benadrukt, en blijft de dijk de slanke en elegante drager van het landschap.

Als bekleding van de dijk is vanuit ecologische en landschappelijke redenen zoveel mogelijk kruidenrijk grasland toegepast. Dit is verder uitgewerkt in samenwerking met de lokale dijkbeheerder van Waterschap Rivierenland.

3. Een continue dijk

De continuïteit van de dijk is een belangrijk aspect om het een kenmerkend landschapselement te laten zijn. De hoofdvorm is dan ook het meest prominent en alle andere elementen die de dijk raken, zoals bijvoorbeeld afritten, zijn zo ingetogen mogelijk vormgegeven. Dit wordt bereikt door aan duidelijke ontwerpprincipes vast te houden, en vooral de kruin-inrichting niet te onderbreken.

Vervolg

De uitvoering startte na de zomer van 2021 en de komende maanden zal de nieuwe beplanting aangebracht worden. Daarmee wordt het project ruim binnen de planning afgerond.