Erfgoed + Waterveiligheid

De verborgen kracht van Spakenburg

Opdrachtgever

Rijkswaterstaat

Locatie

Spakenburg

Schaal

Periode

2015

Thema

Partner

Dura Vermeer
Fugro

Het centrum van Spakenburg, met zijn historische havens, wegen- en steegjes, monumentale panden en de botterwerf moet beschermd worden tegen extreme hoog water. Het toekomstperspectief van Spakenburg zal verbonden moeten blijven met deze bijzondere kwaliteiten. Waterveiligheid en erfgoed gaan hier hand in hand.

Aanleiding

Uitklapbare waterkering

Langs de Zuidelijke Randmeren en de Eem verbetert Waterschap Vallei en Veluwe tot en met 2017 22 kilometer dijk. Een deel van het te verbeteren dijktraject ligt in de historische kern van Spakenburg. De waterkering ligt daar langs de oude en de nieuwe haven maar is niet hoog genoeg. Daarom komt daar een ingebouwde, uitklapbare waterkering.

Uniek in Nederland

De waterkering wordt uitklapbaar en in totaal 360 meter lang. Bij de oude historische haven komt hij in de straat en bij de nieuwe haven (in de Kerkemaat) in een muurtje. Dat maakt deze nieuwe waterkering uniek in Nederland. H+N+S maakte in de tenderfase hiervoor een inpassingsvisie.

Een robuuste maar verborgen-kering waarbij de “Spakenburg”-beleving maximaal behouden blijft

Met ons plan beschermen we Spakenburg tegen extreem hoog water met een robuuste en betrouwbare waterkering die naadloos en vanzelfsprekend aansluit op zijn omgeving, zodanig dat de beleving en de huidige functies versterkt worden. De toekomstige waterkering wordt op een integrale wijze ingepast in zijn omgeving waarbij de omgang met de huidige en toekomstige functies en de cultuurhistorische, architectonische- en stedenbouwkundige waarden centraal staat. Wij maken hierbij de voorgenomen ingrepen zo min mogelijk zichtbaar en accentueren deze juist op die plekken waar dit een toegevoegde waarde oplevert voor functies, cultuurhistorie en architectuur.

Aanpak

In nauwe samenwerking heeft het consortium de verschillende planonderdelen integraal ontworpen. Hierbij zijn de volgende ambities geformuleerd in de inpassingsvisie:

Een robuuste maar verborgen-kering waarbij de “Spakenburg”-beleving maximaal behouden blijft.
De belangrijkste functies voor bewoners en bezoekers worden versterkt en nieuwe gebruikersperspectieven ontstaan.
Er wordt respectvol omgegaan met de cultuurhistorische waarden en deze worden beleefbaar gemaakt.
De architectonische kwaliteit rond de waterkering wordt versterkt en verbeterd.

Na de selectieprocedure heeft de opdrachtgever ervoor gekozen om de verdere uitwerking en realisatie van het project te gunnen aan het consortium LievenseCSO.

Resultaat

Versterken bestaande functies

Rond zowel de Oude als de Nieuwe Haven is er sprake van gemengd verkeersgebruik door gemotoriseerd verkeer, fietsers en wandelaars. Door de verschillende verkeersdeelnemers duidelijker hun eigen domein te geven kan de functionaliteit worden versterkt, met name wanneer de kades worden gecombineerd met wandelpromenades. Ook kan de verblijfskwaliteit op en rond de kades worden verbeterd.

De verborgen waterkering rond de Oude Haven

Wandelpromenade op de verhoogde waterkering

versterken cultuurhistorische waarden

Met zijn rijke visserij-verleden heeft Spakenburg bijzondere cultuurhistorische waarden nagelaten. Wij laten deze waarden zoveel mogelijk zien aan bezoekers en bewoners. Het karakter van voor 1850 blijft rondom de haven volledig behouden doordat de kering zich onder maaiveld bevindt en bekleed wordt met de huidige klinkers. Met het nieuwe plein op de hoek Turfwal – Hoekstraat krijgt de Oude haven een extra accent.

Verhoogde wandelpromenade met verborgen kering

Landhoofd Nieuwe Haven, huidige situatie

versterken architectonische kwaliteit

De leesbare en beleefbare historische stedenbouwkundige structuur van de havenstad met monumentale panden, maken Spakenburg tot een aantrekkelijke stad voor bewoners en bezoekers. Deze kwaliteit wordt behouden door zorgvuldig materiaalgebruik en naadloze aansluitingen en krijgt een impuls door de toevoeging van kwalitatief hoogwaardige verblijfsplekken.