De Grebbelinie als Nederlands’ langste bloemenlint

Aanleiding

De afname van insecten heeft een kritieke grens bereikt: de bodem raakt uitgeput en plagen floreren. Een bescheiden vraag voor het bezoekerscentrum van de Grebbelinie leidde bij betrokken Natuurpro-partners tot een grote gezamenlijke droom: de transformatie van een ondergewaardeerde, cultuurhistorische structuur tot 60 km drager van inheemse, kruidenrijke vegetatie, met grote betekenis voor biodiversiteit.

Biodiversiteit en het landschap

In de Eemvallei is relatief veel natuur maar deze is niet altijd goed verbonden. De Gelderse Vallei is een intensief landbouwgebied. Ad hoc initiatieven om de biodiversiteit in het landschap te verbeteren leiden ondanks goede bedoelingen meestal niet tot het gewenste, duurzame resultaat. De Grebbelinie als bloemenlint moet het toonbeeld worden van een goed functionerend insectenlint.

• Doorkruising van verscheidene landschapstypen; cultuurhistorische aardwerken op diverse locaties
• De Grebbelinie als langgerekte verdedigingslijn met dwars daarop de keerkades van de inundatievelden, met in oost-westelijke richting het achterland, kade met verdedigingswerken, waterloop en inundatiegebied

De Grebbelinie

Bij de aanleg van de verdedigingslinie is slim gebruik gemaakt van natuurlijke hoogteverschillen. Aan de oostkant van de liniedijk liggen de inundatievelden. De Grebbelinie vormt een bijna continue lijn van defensiedijk en waterloop, van het veengebied van de Eemvallei via het kampenlandschap van de Gelderse Vallei tot de uiterwaarden bij de Grebbenberg. De bijzondere geschiedenis ligt grotendeels verborgen in het landschap en verdient het om zichtbaar te worden.

Strategie

Gebiedscoöperatie O-gen zet zich in voor de vitaliteit en kwaliteit van het landelijk gebied in de regio’s rondom de Grebbelinie. Hun uitgebreide netwerk biedt kansen voor een bottom-up aanpak. De partners van Natuur-pro zetten zich in voor behoud en herstel van biodiversiteit en geloven in natuurontwikkeling als basis voor een gezonde samenleving.

Samen proberen we het concept van de Bloemenlinie te realiseren. Met een verkenning van de kansen en mogelijkheden in de hand wordt gezocht naar partners. Zodra het grote wiel eenmaal draait kunnen lokale initiatieven als ‘kleine radars’ worden toegevoegd.

Resultaat

De aanwezige gradiënten rond de Grebbelinie vormen een prachtige basis voor een gevarieerde, natuurlijke beplanting. ‘Heemvegetatie’ is de beste voedingsbron voor insecten. Er zijn verschillende aanlegstrategieën: lokaal inzaaien of spontane ontwikkeling. Het bepalen van de juiste strategie is maatwerk. Eenmaal goed op gang is beheer nauwelijks nodig.

Ecologie

De Bloemenlinie is een uitbreiding van de ecologische infrastructuur. De soorten variëren per landschapstype. Hoe breder het lint, hoe meer soorten profiteren. Een positief effect ontstaat echter al vanaf 2 meter! Bij grotere breedte zijn meer elementen toepasbaar zoals poeltjes, meidoornhagen en andere opgaande beplanting. De bij, kwetsbare vlindersoorten, de grutto en de steenuil zijn de boegbeelden van de Bloemenlinie.

(Kringloop) landbouw

Het concept van de Bloemenlinie past in het Europese plattelandsontwikkeling-transitieprogramma (POP). De Bloemenlinie kan de ruggengraat vormen voor een divers boerenlandschap met kringlooplandbouw, waarbij de Bloemenlinie dienstdoet als natuurlijke plaagbestrijding. Deelname van agrariërs gaat altijd op vrijwillige basis: met als bijkomend voordeel branding van de streek en een positief imago.

Recreatie

De aanwezige natuurlijke variatie die zichtbaar wordt door het bloemenlint versterkt de ervaring van het landschap. Door het vergroten van de toegankelijkheid, het herkenbaar maken van de linie als eenheid (bijvoorbeeld door ontworpen meubilair) en het op gepaste wijze leesbaar maken van de geschiedenis ontstaat een echte recreatieve trekker op nationaal niveau.

Vervolg

Waterschap Vallei en Veluwe wil het plan adopteren en is gemotiveerd om als één van de grotere partijen te investeren in een masterplan voor de Bloemenlinie. Op het moment dat bijvoorbeeld overheden aanhaken kunnen we aan de slag. Louise Vet heeft ingestemd om dan op te treden als vertegenwoordiger. Lokale partijen hebben zich al gemeld, zij kunnen concreet bijdragen op het moment dat er het masterplan gereed is.